چالش صادرات قیر

پتروتحلیل- تولید قیردر داخل کشور سالانه ۵ میلیون تن است، به طوری که نفت جی و پاسارگاد دو شرکت بزرگ و عمده تولید قیر به ترتیب با تولید ۲ و ۲٫۵ میلیون تن قیر به طور سالانه ، عمده مصرف داخل کشور را تامین می کنند.

به گزارش «پتروتحلیل»، تولیدکننده های کوچک قیر نیز که حدودا ۳۶ شرکت با مجوز هستند حدودا یک میلیون تن قیر در سال تولید می کنند. در همین حال عمده مصرف داخل کشور که صرف راهسازی می شود و به وزارت راه و شهرداری ها و... تعلق دارد، ۳٫۵ میلیون تن است و مابقی تولیدات صرف صاردات می شود. به این ترتیب عمده تولید قیر در دو شرکت بزرگ نفت جی و پاساردگاد به تامین مصرف داخل اختصاص دارد و بخش کوچکی از تولیدات آنها ۱۵ تا ۲۰ درصد به طور سالانه به صادرات اختصاص دارد. صادرات قیر از ایران بیشتر به کشورهای آسیای جنوب شرقی با حدود ۷۰ درصد، هند، بنگلادش، تایلند، آفریقای مرکزی و شمالی، کنیا و جیبوتی انجام می شود. البته در سال ۸۸ دو تولیدکننده بزرگ نفت جی و پاسارگاد یک میلیون و ۲۰۰ هزارتن قیر به کشورهای همسایه صادر کردند، که عمدتا حجم صادرات پاسارگاد بیشتر از جی بود، در سال ۸۹ صادرات نفت جی به یک میلیون و ۷۰۰ هزارتن رسید و بخش خصوصی هم توانست ۵۰ هزارتن قیر صادر کند، به این ترتیب صادرات قیر توسط بخش خصوصی آغاز شد. در همین حال در سال ۹۴ حجم صادرات قیر به ۳ میلیون و ۱۸۰ هزارتن قیر رسید که یک میلیون تن آن مربوط به نفت جی و ۵۰۰ هزارتن آن نیز متعلق به نفت پاسارگاد بود، مابقی آن نیز متعلق به شرکت های خصوصی بود که رفته رفته جایگزین نفت پاسارگاد در کشورهای هدف شدند. در ۸ ماهه سال ۹۵ هم مقدار صادرات قیر حدودا به ۲ میلیون تن رسید که از این مقدار تنها ۴۰۰ هزارتن متعلق به نفت پاسارگاد و جی است و مابقی آن نیز متعلق به شرکت های خصوصی است. چالش بازارهای صادراتی از جمله نقل و انتقال پول سبب شده تا اکثر صادرکنندگان ایرانی محموله های خود را به صورت فوب بفروشند؛ چرا که فروش به صورت سی اف آر نگرانی هایی از جمله تحویل پول را به دنبال دارد. از سوی دیگر افزایش و نوسان قیمت دلار و اختلاف دلار مبادله ای و آزاد نیز سبب نگرانی های زیادی برای صادرات شده است.به طوری که در سال ۹۵ هر چند از نظر وزنی افزایش صادرات قیر داشتیم، اما از نظر درآمد، کاهش داشتیم. در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴ حجم صادرات قیر ۴۰ درصد افزایش یافت، اما در مدت مشابه درآمد حاصل از فروش قیر ۴٫۶ درصد کاهش را نشان می دهد. این در حالی است که قیمت خوراک هم در نیمه دوم سال جاری قابل پیش بینی نیست و از این رو پیش بینی می شود در نیمه دوم امسال نیز حجم صادرات نیز با کاهش روبه رو شود. از سوی دیگر ۵ پالایشگاه کشور نیز به سمت خصوصی شدن پیش می روند و تحویل خوراک از سوی آنها نامرتب و نامنظم انجام می شود و به همین دلیل حجم خوراک تحویل شده به شرکت های تولیدکننده قیر نیز کاهش یافته و در کنار آن نرخ ها افزایش یافته است. در حال حاضر ۹۰ شرکت تولیدکننده قیر وجود دارد که ۴۸ شرکت تولیدکننده و صادرات دارند و عضو اتحادیه فرآورده های نفتی و پتروشیمی هستند و ۴۵ شرکت هم عضو کمیسیون قیر نیستند، به طور کلی حدودا ۹۰ شرکت صادرات قیر دارند.