تغییر قیمت خوراک و تاثیر آن بر بازار سرمایه

پتروتحلیل- تارا احمدی*: این روزها بحث ها و جلسات متعددی برای اصلاح قیمت خوراک های مصرفی صنعت پتروشیمی در جریان است. شالوده این بحثها مبتنی بر همسنگ سازی قیمت خوراک های پتروشیمی در راستای تشویق سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در بخش خوراک مایع و توسعه متوازن این صنعت در هر دو بخش خوراک مایع و خوراک گازی است تا از این طریق اهداف بسیار مهم دولت شامل: پرهیز از خام فروشی، ایجاد ارزش افزوده و اشتغالزایی تامین گردد.

واحدهای پتروشیمی به دو دسته کلی خوراک گازی و خوراک مایع تقسیم می شوند. واحدهای خوراک گازی نیز به نوبه خود در دو دسته واحدهای مصرف کننده گاز متان و واحدهای مصرف کننده گاز اتان قرار می گیرند.

واحدهای متانول و آمونیاک- اوره مصرف کننده خوراک گاز متان هستند. در آبان ماه ۱۳۸۹ و در راستای اجرای فاز اول هدفمندی یارانه ها مصوب شد که قیمت گاز خوراک مصرفی واحدهای پتروشیمی معادل ۲۹% قیمت سبد گاز صادراتی محاسبه گردد.

فرمول قیمت سبد گاز صادراتی (بر مبنای دلار هرمترمکعب) بصورت زیر است:

۲۸/ (B-قیمت نفت در ژاپن *A)

B و A ضرایب اعمال شده در محاسبه قیمت سبد گاز صادراتی هستند.

در اجرای فاز اول هدفمندی یارانه ها، قیمت گاز بر اساس فرمول زیر (اعمال قیمت نفت در حدود ۶۰ دلارهربشکه) و برابر ۷ سنت هرمترمکعب تعیین و با اعمال نرخ تسعیر ارز معادل ۱۰۰۰۰ ریال هر دلار، قیمت گاز برابر ۷۰۰ ریال هرمترمکعب اعلام شد.

۲۹%*۲۸/ (B-قیمت نفت در ژاپن *A)

قیمت گاز متان مصرفی واحدهای پتروشیمی همچنان ۷۰۰ ریال هرمترمکعب است، این رقم با در نظر گرفتن نرخ دلار مبادله ای معادل ۲٫۸ سنت هر مترمکعب میباشد که ناقض قانون هدفمندی یارانه هاست. همچنین در قانون هدفمندی یارانه ها پیش بینی شده بود که ضریب ۲۹% هر ساله بصورت پلکانی ۴% افزایش یابد و طی ۹ سال به ۶۵% قیمت سبد گاز صادراتی برسد. قیمت فعلی گاز متان نتیجه اعمال قیمت نفت برابر ۶۰ دلارهربشکه، اعمال نرخ تسعیر ارز برابر ۱۰۰۰۰ ریال هر دلار است.

شنیده ها حاکی از آن است که قیمت گاز متان به ۱۳ سنت هرمترمکعب افزایش خواهد یافت. قیمت جدید گاز متان بر اساس قانون هدفمندی یارانه ها و بر مبنای ۳۳% قیمت سبد گاز صادراتی محاسبه شده است. فرمول جدید قیمت گذاری گاز متان بشرح زیر است:

۳۳%*۲۸/ ( B-قیمت نفت در ژاپن *A)

چنانچه در فرمول فوق، قیمت فعلی نفت در ژاپن را در حدود ۹۶ دلار هربشکه فرض نماییم دقیقا به قیمت ۱۳ سنت هر مترمکعب می رسیم.

گروه دیگری از واحدهای صنعت پتروشیمی واحدهای الفینی (تولیدکننده اتیلن، پروپیلن و ... در ادامه زنجیره تولید انواع پلی اتیلن و پلی پروپیلن) هستند که مصرف کننده خوراک گازی اتان هستند. قیمت گاز اتان در ایران در حال حاضر برابر ۱۴۱ دلارهرتن است و از مهر ماه سال ۱۳۹۱ هزینه گاز اتان مصرفی واحدهای پتروشیمی با اعمال دلار مبادله ای از آنان دریافت می گردد.

فرمول قیمت گذاری گاز اتان بر اساس قانون هدفمندی یارانه ها به شرح زیر است:

E*D*C*قیمت گاز خوراک متان بر مبنای سنت هرمترمکعب= قیمت گاز خوراک اتان بر مبنای دلارهرتن

حاصل ضرب ضرایب C, D, E در حدود ۱۸٫۵ میباشد و بنابراین چنانچه در فرمول فوق قیمت گاز خوراک متان را برابر ۱۳ سنت هر مترمکعب در نظر بگیریم قیمت گاز خوراک اتان در حدود ۲۴۰ دلارهرتن بدست خواهد آمد.

گروه دیگری از واحدهای پتروشیمی مصرف کننده خوراک مایع هستند. خوراک مصرفی در این واحدها طیف وسیعی از فراورده های نفتی و مایعات گازی از جمله: پروپان - بوتان- نفتا- رافینیت- پنتان پلاس - انواع برشها و ... شامل میشود.

واحدهای مصرف کننده خوراک مایع از سالها پیش بهای خوراک مصرفی خود را بر مبنای قیمت فوب خلیج فارس و با اعمال ۵% تخفیف پرداخت می کنند. از مهر ماه سال ۱۳۹۱ نرخ تسعیر ارز اعمالی برای محاسبه خوراکهای مایع، دلار مبادلاتی بوده است.

شنیده ها حاکی از آن است که در راستای تشویق سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در بخش خوراک مایع و توسعه متوازن صنعت پتروشیمی، تخفیف اعمالی به خوراکهای مایع افزایش خواهد یافت و حداقل به ۱۵% خواهد رسید.

جدول زیر نشان دهنده کلیه شرکتهای پتروشیمی حاضر در بازار سرمایه و نوع خوراک مصرفی آنهاست: