شرکت ملی نفت ایران در رتبه نهم بزرگترین شرکت های نفتی جهان، اما بدون تخمین درآمد!

پتروتحلیل-نفت یکی از مهم‌ترین منابع طبیعی جهان بوده که نقشی حیاتی در همه چیز از جمله سوخت حمل و نقل تا لوازم آرایشی ایفا می‌کند.

به این دلیل، بسیاری از دولت‌ها نفت خام خود را ملی می‌کنند. این امر به آن‌ها کنترل بیشتری بر ذخایر نفتی ارائه کرده و دسترسی آن‌ها را به جریان‌های درآمدی بیشتر فراهم می‌کند. در عمل، ملی سازی گاهاً شامل خلق یک شرکت ملی برای نظارت بر عملیات‌های انرژی کشور می‌شود.

بزرگ‌ترین و قدرتمند‌ترین شرکت‌های ملی نفت جهان کدامند؟

شرکت‌های ملی نفت قدرت عظیمی در بخش انرژی جهانی به حساب آمده و تقریباً سه چهارم ذخایر نفتی جهان را کنترل می‌کنند.

درنتیجه بسیاری از آن‌ها در لیست جهانی فورچن 500، رده‌بندی 500 شرکت برتر دنیا به ترتیب درآمدی حضور دارند.

چین خانه دو شرکت بزرگ این لیست یعنی، گروه سینوپک و شرکت ملی نفت چین (سی‌ان‌پی‌سی) می‌باشد. هر دوی این شرکت‌ها در عملیات‌های نفتی بالادستی و پایین‌دستی فعالیت دارند؛ فعالیت‌های بالادستی به اکتشاف و استخراج اشاره داشته، و فعالیت‌های پایین‌دستی به پالایش و توزیع اشاره دارد.

باید اشاره کرده که بسیاری از این شرکت‌ها در لیست بازارهای سهام عمومی قرار دارند -- به طور مثال، سهام سینوپک در صرافی‌های واقع در شانگهای، هنگ‌کنگ، نیویورک و لندن معامله می‌شود. عمومی شدن این شرکت‌ها می‌تواند استراتژی موثری برای این شرکت‌ها باشد، زیرا به آن‌ها اجازه می‌دهد تا سرمایه پروژه‌های جدید خود را به دست آورده، در حالی که تداوم کنترل دولت‌های خود را تضمین می‌کنند. در رابطه با سینوپک، 68 درصد سهام این شرکت در اختیار دولت قرار دارد.

شرکت آرامکو سعودی آخرین شرکت ملی نفتی بود که با ارائه 1.5 درصد از سهام خود در سال 2019 در عرضه اولیه، این استراتژی را پیاده کرد. هر سهم شرکت آرامکو تقریباً در میزان 8.53 دلار ارائه شد، و با به دست آوردن 25.6 میلیارد دلار بزرگ‌ترین عرضه اولیه جهان در طول تاریخ را ثبت کرد.

تنش‌های جغراسیاسی

از آنجایی که شرکت‌های ملی نفت مستقیماً به دولت‌های خود مرتبط‌اند، گاهاً در تیررس نزاع‌های جغراسیاسی قرار می‌گیرند.

به طور مثال ریاست جمهوری مورد بحث نیکولاس مادورو منتج به اعمال تحریم‌های آمریکا بر دولت ونزوئلا، بانک مرکزی و شرکت ملی نفت این کشور شد.فشار این تحریم‌ها تاثیرات عمده خود را وارد کرده، زیرا همزمان از سال 2016 تولیدات روزانه شرکت ملی نفت ونزوئلا روندی نزولی داشته است.

در کشوری که نفت 95 درصد از صادرات آن را تشکیل می‌دهد، دورنمای اقتصادی‌اش به طور فزاینده‌ای رو به وخامت می‌رود. آخرین ضربه در اوت 2020 همزمان با تعلیق فعالیت آخرین چاه نفت، به این کشور وارد شد.

دیگر شرکت‌های ملی نفت که تحت تحریم‌های آمریکا قرار گرفتند شامل شرکت روس‌نفت، و شرکت ملی نفت ایران می شود. روس نفت در سال 2020 به دلیل تجهیز صادرات نفت ونزوئلا، و شرکت ملی نفت ایران به دلیل حمایت مالی ازسپاه پاسداران جمهوری اسلامی تحت تحریم قرار گرفتند.

فشارهای آب و هوایی

مانند باقی صنایع سوخت فسیلی، شرکت‌های ملی نفت نیز تا میزان بالایی تحت تاثیرات تغییرات آب و هوایی قرار گرفته‌اند. این امر بدان معنی است که با گذر زمان بسیاری از دولت‌ها باید میان رشد اقتصادی و محافظت از محیط زیست تعادل برقرار کنند.

برزیل پیش از این در این دو راهی قرار گرفته، زیرا رئیس جمهور این کشور ژائیر بولسونارو به دلیل نادیده گرفتن تغییرات اقلیمی مورد انتقاد قرار گرفته است. در ژوئن 2020، گروهی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری اروپایی که نماینده 2 تریلیون دلار دارایی هستند، تهدید کردند در صورتی که برزیل از جنگل‌های استوایی آمازون محافظت نکند، این کشور را از سرمایه خود محروم خواهند کرد.

این گونه اولتیماتوم‌ها می‌تواند در پیش‌برد اقدامات آب و هوایی موثر باشد. در دسامبر 2020، شرکت ملی نفت برزیل اعلام کرد که تا سال 2030 به میزان 25 درصد از انتشارت کربن خود را کاهش خواهد داد. اگرچه زمانی که از آن‌ها در مورد تعهدات بیشتر در آینده پرسیده شد، مدیر این شرکت اشتیاق کمتری از خود نشان داد.

شبیه یک میل زودگذر است که از الان برای سال 2050 قولی بدهیم. شبیه یک سال جادویی است. در این سوی آتلانتیک نظر ما در رابطه با تغییرات آب و هوایی متفاوت است.

--رابرت کاستلو برانکو مدیر شرکت پتروبراس

با اعلام تعهد خود برای سال 2030، شرکت پتروبراس به مجموعه رو به رشد شرکت‌های نفت ملی که تعهدات خود برای تغییرات آب و هوایی را به حالت علنی در آورده‌اند اضافه شد. مثالی دیگر شرکت پتروناس مالزی می‌باشد که در نوامبر 2020 اعلام کرد قصد دارد تا سال 2050 به هدف انتشار کربن صفر دست پیدا کند. پتروناس تماماً تحت مالکیت دولت مالزی بوده و تنها شرکت این کشور در لیست جهانی فورچن 500 می‌باشد.

چالش‌های پیش‌رو

احتمال می‌رود شرکت‌های ملی نفت در میان نزاع‌های جغراسیاسی، نگرانی‌های محیط زیستی و نوسانات قیمتی، در دهه‌های آتی با فضای سخت‌تری مواجه شوند.

شرکت پتروناس برای رسیدن به تعهد 2050 خود نیازمند به سرمایه‌گذاری قابل توجه در انرژی‌های پاک‌تر می‌باشد. این کشور در طرح‌های انرژی خورشیدی بی‌شماری در سراسر آسیا مشارکت داشته و علاقه خود به سوخت‌های هیدوژنی را اعلام کرده است.

از سوی دیگر شرکت‌های ملی نفت چین با تهدیدات میان‌مدت‌تری مواجه هستند. به تبعیت از دستور اجرایی ارائه شده توسط دولت ترامپ در نوامبر 2020، بورس نیویورک (NYSE) اعلام کرد که سه شرکت مخابراتی دولتیچین را از فهرست خود خارج می کند. تحلیل‌گران بر این باورند که شرکت‌هایی نظیر سینوپک، به دلیل روابط خود با ارتش چین می‌توانند جزء شرکت‌های بعدی باشد که از این لیست خارج می‌شوند.