بی تفاوتی عرضه کنندگان به مشکلات پلی استایرن سازها و مشتریان آنها/ کاهش ظرفیت تولید پلی استایرن سازها و نگرانی از بیکاری کارگران شدت گرفته است؟

پتروتحلیل-با رسیدن قیمت پلی استایرن معمولی در بازار داخلی ایران به مرز ۴۴ هزارتومان در هر کیلو و کاهش تولید تعداد زیادی از پلی استایرن سازهای خصوصی، در پی مشکلات خرید خوراک استایرن از بورس کالا، نگرانی برای بیکاری بخش زیادی از کارگران این صنایع پایین دست شدت گرفته است.

این در حالی است که در ماههای اخیر عدم دسترسی صنایع پایین دست؛ پلی استایرن سازها به خوراک استایرن سبب انتقادهای بسیاری به نحوه عرضه و فروش استایرن در بورس کالا شده است، نهایتا این انتقادها به تصمیماتی برای واردات استایرن مونومر توسط پتروشیمی پارس ختم شد که به عقیده کارشناسان این صنعت نمی تواند برای صنایع پایین دست راهگشا باشد. 

در ماههای اخیر موضوعی که بیشتر مورد انتقاد فعالان این بازار بوده، بحث داشتن سهمیه خوراک استایرن است که به عقیده آنها این سهمیه ها به صورت رانتی و ناعادلانه به صنایع پایین دست تعلق گرفته و باید اصلاح شود، اما موضوع مهم دیگر این است که چرا بورس کالا به عرصه ای برای عرضه و رقابت نادرست بدل شده است؟! بسیاری از کارشناسان این صنعت با اشاره به رقابت های نجومی در خرید محصولات به سودهای کلان پتروشیمی ها و کارمزدهای بورس کالا اشاره می کنند و معتقدند بورس کالا به محلی برای رانت و افزایش قیمت ها بدل شده است و قادر نیست یا نمی خواهد با رقابت ها و رانت های موجود مقابله کند، از این رو بیشتر فعالان این حوزه معتقدند بورس کالا نتوانسته به رسالت خود عمل کند.

موضوع پلی استایرن سازها هم کاملا مشخص است، رانت دریافت خوراک توسط برخی از شرکتها و پلی استایرن های خصوصی قادر نیستند با این شرکتهای قدرتمند در رانت مقابله کنند. اما این سوال هم مطرح است که آیا مجوز خوراک استایرن با عرضه در بورس منافاتی ندارد؟ و اینکه اگر مجوز خوراک برای این شرکتها صادر شده چه نیازی به عرضه دوباره در بورس و رقابت های نجومی است؟ آیا این موضوع رانت شرکتهای دخیل در این عرضه است یا نه؟ اما نمی توان به این موضوع اشاره نکرد که شرکتهای خصوصی کارگران بسیاری دارند که به مرور زمان بیکار خواهند شد.

اما نگاهی کنیم به قیمت استایرن پتروشیمی پارس که با رقابت به ۳۸ هزارتومان در هر کیلو رسیده است و این موضوع توانست نرخ پلی استایرن را در بازار داخلی ایران به مرز ۴۴ هزارتومان برساند؛ نرخی که به عقیده تولیدکنندگان دیگر برای تولید صنایع پایین دست مخصوصا تولیدکنندگان ظروف یک بار مصرف به صرفه نیست، نرخ پلی اتیلن ترفتالات بطری به ۳۷ هزارتومان در هر کیلو رسیده است؛ یعنی ۶ تا ۷ هزارتومان ارزان تر از پلی استایرن ها و این در بازار ایران سابقه نداشته است، حالا تولیدکنندگان ظروف یک بار مصرف ترجیح می دهند به مصرف گرید بطری تغییر جهت دهند. این در حالی است که در ایران تنها پتروشیمی تندگویان گرید بطری تولید می کنند ولی چند شرکت پلی استایرن ساز وجود دارد. 

این در حالی است که در فصل مصرف پلی استایرن ها قرار نداریم و صادرات پتروشیمی های پلی استایرن سازها هم قوی نیست، عراقی ها خرید نقدی از ایران انجام نمی دهند و بیشتر تسویه های آنها به صورت ریالی است، در این هفته نرخ صادراتی پلی استایرن سازهای ایرانی در حدود ۱۸۰۰ دلار در هر تن FCA برای شرکتهایی مانند تخت جمشید گزارش شده و قیمت پلی استایرن صادراتی تبریز هم برای گرید ۱۵۴۰ در محدوده ۱۸۱۰ دلار در هر تن و برای گرید ۷۲۴۰ هم ۱۹۵۰ دلار در هر تن FCA برای بازار ترکیه گزارش شده است. به نظر می رسد حجم صادرات پلی استایرن سازها به کاهش چشمگیری یافته است.

اما شرکتهای مانند محب پلیمر، آرتان پترو، پترو پاک، آیسین مشهد، بانیار و پترومول همچنان با کمبود خوراک و کاهش طرفیت تولید روبه رو هستند.