موج سواری بر تقاضای بیش از حد در بازار پتروشیمی تا پایان سال/ خطر عقب نشینی بازارهای پتروشیمی از سال آینده

پتروتحلیل-آمار و داده‌های رسمی بسیاری در مورد جهش هزینه‌کرد مصرف‌کننده طی هفته طلایی چین و تعطیلات روز ملی که از 1 تا 8 اکتبر برقرار بود، منتشر شده است. این آمار زمانی که در اواخر این ماه منتشر شوند، بطور گسترده به‌عنوان شواهدی بیشتر دال بر روند احیای اقتصادی چین در نظر گرفته خواهد شد.

این موضوع به خبر مثبتی که چندی پیش منتشر شد اضافه می‌شود. شاخص‌های مدیران خرید رسمی و غیررسمی ماه سپتامبر هر دو در محدوده انبساطی باقی ماندند. بعلاوه، مؤلفه غیرتولیدی شاخص مدیران خرید رسمی، که 80 درصد از آن دربردارنده خدماتی نظیر پیش‌گزینی هتل می‌شود، در قوی‌ترین سطح خود در هفت سال اخیر قرار داشت. زیرشاخص رسمی سفارش صادرات از شاخص مدیران خرید رسمی نیز برای اولین بار در سه سال اخیر وارد محدوده انبساطی شد.

این خبری عالی برای کسانی است که قصد دارند بر موج صعودی بازارهای بورس داخلی این کشور سوار شوند. و مهم‌تر از آن، عناصر احیای قدرتمند در خدمات (برای مثال، صرف غذا در رستوران در ایام تعطیلات) خبری خوب برای مؤلفه داخلی اقتصاد چین است.

و ممکن است تولیدکنندگان پلمیر و پتروشیمی و معامله‌کنندگان نیز قادر باشند تا پایان سال جاری بر موج این احیای اقتصادی سوار شوند.

در زمینه تقاضای اسمی (تقاضای اسمی شامل آمار رسمی خالص واردات و برآورد ما از تولید داخلی)، جدیدترین آمار همچنان بسیار مثبت هستند. به پایان 2020 نزدیک می‌شویم و ازین‌رو اگر اتفاق خاصی نیفتد که مصرف‌کنندگان را نگران کند، امسال بسیار بهتر از پیش‌بینی غریب به اتفاق افراد از جمله خودم در زمان آغاز همه‌گیری، تمام خواهد شد:

به نظر می‌رسد اقتصاد چین یک‌بار دیگر در حال پریشان کردن همه افراد شکاک به خودش است. افراد کمی طی این سالیان توانسته‌اند از نوسانات بازار چین پول در بیاورند؛ بجز مدتی کوتاه در اواخر 2014 و اوایل 2015 که به نظر می‌رسید اوضاع رو به وخامت است. ممکن است این معجزه اقتصادی (اگر بخواهیم برایش از این اصطلاح قدیمی و کلیشه‌ای استفاده کنیم)، همین‌طور ادامه داشته باشد.

اما اگر من جستجوی بیشتر و عمیق‌تری در داده‌ها نمی‌کردم، در واقع به شما زیان می‌رساندم. وقتی عمیق‌تر جستجو می‌کنید، متوجه می‌شوید که ماجرا اصلاً آن‌طور که ابتداً به نظر می‌رسد سر راست نیست.

بازمتوازن‌سازی؟ کدام بازمتوازن‌سازی؟

مایکل پتیس، استاد اقتصاد در دانشگاه پکینگ، و عضو ارشد در مرکز کارنگی-سینگهوا، اقتصاددانی است که من سال‌ها نظراتش را دنبال کرده‌ام. بررسی مطلب ایشان در فایننشال تایمز آلفاویل، مثالی است از جستجوی عمیق که در زمینه بررسی سناریوهای احتمالی در مورد چین حیاتی است.

ایشان در مقاله خود نوشته است که صعود 0.5 درصدی در فروش خرد گزارش شده برای ماه اوت (تابحال اولین رشد ماهانه در 2020)، می‌بایست در این بافتار قرار بگیرد که حتی با این رشد، فروش خرد ژانویه تا اوت همچنان 8.5 درصد پایین بوده است.

پتیس همچنین استدلالی را مطرح می‌کند که من در چند ماه اخیر بدان اشاره کرده‌ام؛ این‌که این احیا عمدتاً تولید محور باقی خواهد ماند. طی چند ماه اخیر، این احیا صادرات محور نیز بوده است.

او ادعا می‌کند که تولید صنعتی در 2020 آنچنان سریع‌تر از فروش خرد در حال رشد است که بازمتوازن‌سازی اقتصادی محدود 2 تا 3 سال اخیر (با فاصله گرفتن از سرمایه‌گذاری و تولید صنعتی و حرکت بسوی تقاضای داخلی) تحت تهدید قرار می‌گیرد.

او در مطلب خود نوشت: «با توسعه سرمایه‌گذاری بخش عمومی در حوزه پشتیبانی و زیرساخت، تضمین توسعه اعتبار برای کسب‌وکارها، و پرداخت یارانه تولید، پکن تولید را تقویت کرده تا از این طریق اشتغالی که غیرمستقیم موجب حمایت مصرف می‌شود را ایجاد کند.»

او افزود، پکن در حوزه عرضه فشار سنگینی وارد آورده؛ عمدتاً به دلیل این‌که بنا داشت تا بی‌کاری را در سریع‌ترین زمان ممکن کاهش دهد.  فشار بر حوزه عرضه، تقاضا را مورد حمایت قرار می‌دهد، اما آمار و ارقام فروش خرد تاکنون حاکی از شکست برابری مصرف داخلی با عرضه بوده است.

رویکرد عرضه‌محور حامل چندین خطر است، از جمله کاهش رشد نجومی صادرات چین که در دو ماه اخیر شاهد آن بوده‌ایم (احتمالاً باتوجه به این‌که مؤلفه سفارش صادرات در شاخص مدیران خرید سپتامبر بسیار قوی بوده، سقوط بزرگی در صادرات این ماه نخواهیم داشت).

«پوشش ریسک طبیعی» چین، سلطه آن بر تقریباً تمام زنجیره‌های ارزش تولید، بدان معناست که اگرچه بخشی از تجارت صادراتی این کشور از بین رفته، اما در عوض از رشد صادرات چیزهایی که برای سبک‌زندگی کرونایی جدیدمان نیاز داریم بهره‌مند شده است.

این رشد صادرات ماسک صورت را نیز شامل می‌شود که به ما کمک می‌کند تا متوجه شویم رشد قوی تقاضای اسمی پلی‌پروپیلن (گریدهای غیربافتی) و همچنین پارازایلن و مونواتیلن گلیکول به‌عنوان فیبر پلی‌استر که برای تولید ماسک مورد نیاز هستند، از کجا نشئت می‌گیرد. تقاضای پلی‌پروپیلن باتوجه به بازگشت مردم به دفاتر کارشان همچنین بیش از پیش بواسطه فروش قوی محصولات الکترونیک چینی نیز قدرت گرفته است.

اما همزمان با احیای تولید ماسک صورت در غرب در پی تخفیف قرنطینه، مقاله‌ای در مجله سایشین اشاره کرده است که ممکن است تقاضای خارجی برای ماسک‌های چینی کاهش یابد. در همان مقاله به یک نظرسنجی از مصرف‌کنندگان ارجاع شده که می‌گوید، تقاضا برای محصولات الکترونیک می‌تواند در حال حاضر پایدار و باثبات باشد.  اما در مقطعی، به نقطه سرریز خواهیم رسید؛ زمانی که اکثر مردم خانه‌هایشان را به دفتر کار تبدیل کرده‌اند (نیازی به محصولات الکترونیکی جدیدی ندارند).

قدرت صادرات چین همچنین به مسیر همه‌گیری وابسته است. اگر مسیر طولانی‌تر شود، همان‌طور که در برخی کشورهای اروپایی و برخی ایالات آمریکا شاهد آن هستیم، فاصله‌گذاری اجتماعی و قرنطینه‌ها موجب کاهش تقاضا می‌شوند.

اما به نظر می‌رسد که کنگره آمریکا در پی منقضی شدن محرک اقتصادی قبلی در پایان ژولای، بسته جدیدی را تصویب خواهد کرد. در همین هفته گذشته، به نظر می‌رسید که تصویب بسته جدید پیش از انتخابات ریاست جمهوری نوامبر اتفاق نیفتد.

داغ شدن مذاکرات بر سر بسته محرک جدید آمریکا، تأکیدی است بر استدلال من مبنی بر این‌که رهگیری مقیاس و اثرگذاری محرک‌های دولتی در غرب حائز اهمیت است، زیرا محرک‌های دولتی هستند که از کارگران کم‌دستمزد حمایت کرده‌اند. بدون این حمایت، ما شاهد سقوط تقاضای پتروشیمی حداقل در مقیاس بحران مالی جهانی سال‌های 2008 تا 2009 خواهیم بود. ممکن بوده است این زوال حتی بزرگ‌تر هم باشد.

خطر دیگر این است که در صورت بالا ماندن بی‌کاری در غرب، رشد قوی صادرات چین موجب جلب توجه سیاست‌مداران دیگری به غیر از دونالد ترامپ شود. ممکن است سیاست‌های تجاری حمایت‌گرایانه علیه چین افزایش یابد.

خطر دیگر برای رشد حوزه عرضه، توصیف شده توسط پتیس، افزایش سریع سرمایه‌گذاری داخلی دارایی‌های ثابت است. این مسئله در این بخش از نوشته او بازتاب دارد که اشاره کرده است: «رشد سریع‌تر در سرمایه‌گذاری بخش عمومی چین، که به سبب فعال نبودن بخش عمده آن، بر بار بدهی چین می‌افزاید.»

بی‌کاری واقعی و سوارخ‌های موجود در تور نجات اجتماعی

یکی از مزایای جهان اعجاب‌آور وب این است که نیاز نیست برای یافتن آنچه در پس داده‌های رسمی دولت چین قرار دارد، زیاد تلاش کنید. تنها چیزی که بدان نیاز دارید، یک ذهن شکاک و تمایل به بهره‌گیری زیاد از موتور جستجوی گوگل است.

بهره‌گیری زیاد از این موتور جستجو آشکار می‌سازد که حتی افرادی که برای دولت چین کار می‌کنند و یا با آن همکاری دارند، نسبت به احیای اقتصاد داخلی چین نگران هستند.

وانگ شیائولو، معاون مؤسسه رسمی و دولتی تحقیقات اقتصادی چین، در سخنرانی که در مجله سایشین گزارش شد، گفت: «در پکن، بسیاری از جاده‌هایی که در حالت عادی سالم هستند، کنده شده و مجدداً آسفالت می‌شوند. سرمایه‌گذاری‌های این‌چنینی ناکارامد و موجب هدر رفت منابع بوده و می‌بایست در اسرع وقت متوقف شود.»

این گزارش، مجدداً با نقل قول از وانگ، موانع زیربنایی ذیل در جهت احیای داخلی تقاضا را برجسته می‌سازد.

بی‌کاری شهری، که در ژولای 5.7 درصد بود، به‌عنوان «کار کمتر از یک ساعت در هفته» تعریف شده است. به گفته سایشین، درصورتی‌که «کار کمتر از 10 ساعت در هفته» را در نظر بگیریم، این آمار دو برابر خواهد شد. همچنین کارگران مهاجری که پس از بی‌کار شدن به روستا بازگشته‌اند نیز در این آمار لحاظ نشده‌اند.

به گزارش این مجله: «تور نجات اجتماعی، سوارخ است. بسیاری از کارگران بی‌کار و کم‌کار، حمایت کافی دریافت نکرده‌اند.»

بیمه بی‌کاری، صرفاً 200 میلیون نفر از جمعیت 440 میلیونی کارگران شهری چین را پوشش داد. به گفته سایشین، دلیل این مسئله آن است که اکثر مهاجرین نمی‌توانستند دریافتی داشته باشند، زیرا هوکو آن‌ها در همان شهری که مشغول به کار بودند، ثبت نشده بود. هوکو، نظام ثبت خانوار چین است.

به نوشته این مجله: «عملکرد اقتصادی ضعیف موجب ایجاد بی‌ثباتی درآمدی شده، و مردم کم‌درآمد و میان‌درآمد را به بیشتر پس‌انداز کردن و کمتر مصرف کردن تشویق کرده است. این مسئله بواسطه محدود شدن خرید از کسب‌وکارهای کوچک و خرد باعث ایجاد یک دور باطل شده که بیش از پیش بر بی‌کاری، درآمد، و مصرف تأثیر می‌گذارد.»

همچنین، مراقب قیمت‌های نفت باشید

بنابراین خطر واضح است: ممکن است در چند ماه آتی رشد صادرات متوقف شده و تقاضای داخلی نیز کشش نداشته باشد. این مسئله موجب ایجاد عقب‌نشینی در بازارهای پتروشیمی جهانی خواهد شد؛ زیرا طبیعتاً چین عامل محرک عمده بازارهای جهانی است.

یا این‌که ممکن است همه چیز خوب باشد، و همان‌طور که پیش‌تر گفتم، ممکن است تولیدکنندگان و معامله‌کنندگان پتروشیمی بتوانند تا پایان سال بر موج تقاضای فراتر از حد انتظار سوار شوند.

آنچه در سال آینده و فراتر از آن اتفاق خواهد افتاد، موضوعی جداگانه است و غالباً از سوی بروندادهای نشست حساس برنامه پنجم در این ماه مشخص خواهد شد؛ نشستی که برای صنعت پتروشیمی، حداقل به اندازه انتخابات ریاست جمهوری نوامبر آمریکا مهم است.

چالشی که چین در بلند مدت با آن مواجه است، بازمتوازن‌سازی و فاصله گرفتن از سرمایه‌گذاری و صادرات و حرکت به سوی تقاضای بیشتر داخلی است. نسبت مصرف داخلی به تولید ناخالص داخلی چین در دهه اخیر 39 درصد سقوط کرده، که این رقم برای یک کشور در حال توسعه بسیار پایین است. مصرف آمریکا، 68 درصد از تولید ناخالص داخلی آن را تشکیل می‌دهد.

البته می‌بایست به خطر کند شدن سرعت چین برای قیمت‌های نفت و به تبع آن قیمت‌های پتروشیمی نیز اشاره کرد. همان‌طور که برای چندین ماه استدلال کرده‌ام، رشد بزرگ تولید صنعتی چین از آوریل از سوی پالایشگاه‌های محلی که از قیمت‌های بسیار پایین نفت خام بهره گرفته‌اند، مورد حمایت قرار گرفته است. چین، حجم زیادی از نفت خام وارداتی را انبار کرده است.

از این‌جا به بعد، مراقب سرعت واردات نفت چین باشید. حتی بدون کند شدن سرعت چین، از همین حالا نیز به نظر می‌رسد سرعت واردات چین رو به کاهش است.

وال استریت ژورنال نوشت: «طبق گزارش بنگاه رهگیری محموله کپلر، تانکرهای عازم چین و میانمار در این ماه [سپتامبر] حاوی 7.7 میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی در روز بوده‌اند، که نسبت به رکورد 14.1 میلیون بشکه در روز در ماه مه، شاهد کاهش بوده است.»

به گزارش اویل‌پرایس: «فوتیوس کاتسولاس، تحلیل‌گر ارشد حوزه دریا و تجارت در آی‌اچ‌اس مارکیت، در تحلیلی گفت، نفت خام تخلیه شده در بنادر چین در دو هفته اخیر [تا اواسط سپتامبر] زیر 8 میلیون بشکه در روز بودند؛ در سطحی مشابه میزان وارداتی چین در مارس و آوریل.»

خواهشاً مراقب باشید و با تیترهای آماری درباره احیای اقتصادی چین، با تردید و شک برخورد کنید. همان‌طور که گفتم، ممکن است همه چیز تا پایان 2020 خوب باشد. اما مهم است که برنامه پشتیبانی داشته باشید، زیرا ما در زمانه‌ای شدیداً پرنوسان و پرتردید زندگی می‌کنیم.