دقیقی: دولت روحانی در تله سیاسی نرخ خوراک پتروشیمی ها افتاده است
- پتروتحلیل- آبان سال ۹۳سردار سرتیپ حسین دقیقی پس از ۱۲ سال حضور در سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح از این سمت کناره گیری کرد. سردار دقیقی از جمله مدیران ارشدی بود که در دهه هشتاد با سرمایه گذاری گسترده در بخش پتروشیمی ضمن ایجاد ارزش افزوده بالا برای بازنشستگان و شاغلان نیروهای مسلح نقش مهمی در توسعه این صنعت داشت.
*سردار دقیقی در آستانه زمان فرستان لایحه بودجه دولت به مجلس شورای اسلامی هستیم و عملا با گذشت ۸ماه از سال هنوز نرخ خوراک پتروشیمی ها مشخص نشده است که زیان سنگینی را به بورس وارد ساخته است.تحلیل شما از وضعیت بورس و پتروشیمی ها چیست؟
اینکه بازار سرمایه یکی از نقاط تامین مالی مهم در توسعه اقتصادی است یک اصل پذیرفته شده و غیر قابل خدشه است.
اینکه شرکتها پس از سرمایه گذاری در بازار اولیه دارایی های خود را به این بازار می آورند و از یک درصد تا ۴۹درصد را می فروشند و تامین مالی پروژه های بعدی را انجام می دهند یک موضوع عادی و شناخته شده در اقتصاداست، اما اینک شرایط بازار سرمایه شرایط خوبی نیست. چون مسئولین فعلی بورس و وزارت اقتصاد از نقش مهم و برحسته شخصیت های حقوقی در حفظ و ارتقای ارزش بازار غفلت کرده اند.
در حال حاضر بورس حامی خاصی نداشته و حفظ دارایی های مردم در بورس متولی ندارد. وقتی مردم می بینند که مسئولین ذیربط وظیفه خود را برای حمایت از بازار سرمایه مورد غفلت قرار می دهند، چه دلیلی دارد که تمامی دارای و زندگی خود را به بورس بیاورند!
وقتی برخی نمایندگان مجلس و برخی وزرای دولت سنگ اقتصاد دولتی را سینه می کوبند و تغییرات منفی بورس را در حیطه مسئولیت خود نمی بینند!؟ انتظار ارتقای ارزش بازار سرمایه منطقی نیست.
افکار غیرحرفه ای وزارت نفت در قبال نرخ خوراک یکی از عوامل مهم روند منفی بورس است. وقتی وزیر نفت قیمت خوراک واحدهای پتروشیمی را به مجلس کشانید؛ برخی نمایندگان مخالف دولت این مقوله را سیاسی کردند و آن را به عامل ناکارآمدی دولت تبدیل کردند. آنها می دانستند که قیمت بالای خوراک واحدهای پتروشیمی موجب رکود در این صنوف خواهد شد و هیچ توسعه ای اتفاق نخواهد افتاد وبیکاری همچنان باقی خواهد ماند، لذا از حداکثر وسع خودشان برای اثبات ناکارآمدی جناح سیاسی مخالف خود بهره گرفتند و عمدا دولت به تله سیاسی نرخ خوراک افتاد و موجبات رکود در این صنعت و در بازار سرمایه را فراهم ساخت.
*نظر شما در مورد نرخ خوراک پتروشیمی چیست؟
نرخ خوراک باید برمبنای شرایط رقبا در منطقه تعیین شود. وقتی در منطقه خلیج فارس نرخ خوراک بین ۳ تا ۷سنت است مسایل روشن می شود. در نظر داشته باشید که رقبای شرکتهای ما در منطقه نه مشکل تحریم دارند نه فایناس نه حمل و نقلشان مشکل دارد و نه اینکه بازار های آمریکا و اروپا و بانکهای آنها به رویشان بسته است دسترسی فوری به تکنولوژی و ماشین الات هم دارند حالا ما به اتکا چه امتیازی بر نرخ بالاتر از کشورهای منطقه تاکید می کنیم؟ وزیر نفت باید در مورد این تصمیمها پاسخگوی تاریخ ایران باشد. رقبای ما در منطقه قطر، کویت و عربستان هستند، نرخ خوراک ما باید در حد این رقبا تعیین شود.
*بحثهای در مورد ارزان فروشی یا سود غیر عادی یا رانت خواری در پتروشیمی ها می شود این امر را چطور می بینید؟
این حرفها نیست پتروشیمی ها الان به سود ۱۰-۱۵درصدی قانع هستند اما مشکل این است که وزارت نفت سود امروز شرکتها را تقسیم بر سرمایه اسمی و اولیه شرکتهای می کند ارزش شرکتها براساس ارزش ده الی پانزده سال قبل مبنا قرار می گیرد و ارزش روز آنها مبنا نیست.واقعا لازم است به جای شعار و حرفهای عوامانه، کار اصولی بشود و چالش بخش خصوصی و دولت به طور اصولی حل شود. دولت کود اوره را از پتروشیمی ها می گیرد و به کشاوزران می دهد، ولی حاضر نیست پول آن را بپردازد! تفکرات اقتصاد دولتی حلال وحرام را مخلوط می کنند. آخر چرا با نان مردم بازی می شود؟ چرا دولت قیمت تضمینی خرید اوره را پرداخت نمی کند؟! آیا تصور نمی کنند که سهامداران پتروشیمی ها یک عده از مردم هستند و آنها راضی به مفت خوری دولت نیستند؟!
*آیا اصولا درست است دولت یک طرف معاملات اقتصادی مثل فروش گاز باشد؟
ببنید هدف دولت باید این باشد که منابع ملی به ثروت ملی و ثروت ملی به سود اجتماعی و در نهایت به سرمایه اجتماعی تبدیل شود سود واقعی دولت در ایجاد سرمایه اجتماعی است نه در فروش منابع ملی. افرادی که فکر می کنند دولت باید گاز گران بفروشد نگاه شان به دولت و کارکرد آن اشتباه است وقتی شما به سود اولیه فروش فکر می کنید، تکلیف سرمایه اجتماعی چه می شود؟ اشتغال چه می شود الان چند میلیون بیکار داریم با کدام بودجه دولتی می توان به این بیکاری سامان داد؟
مشکل ریشه ای این است که دولت به لزوم تقویت سرمایه اجتماعی توجهی ندارد لذا دنبال خام فروشی و صادرات گاز است صادرات گاز چه اشتغالی ایجاد می کند؟ اگر خوراک پتروشیمی را صادر کنیم به ترکیه و عراق برای مردم کار درست می شود؟دولت متوجه بحرانهای کنونی اقتصاد ما نیست وگرنه راضی می شد که خوراک را به پایین ترین قیمت به پتروشیمی ها بدهد اما در کشور صد هزار شغل ایجاد شود سود صد هزار تا شغل برای دولت در بعد سرمایه اجتماعی، الان مهمتر از چند صد میلیارد تومان درآمد فروش گاز است.
این اشتغال هم باید به دست مردم ایجاد شود پتروشیمی مزیت کشور ماست اگر راه بیفتد هزاران شغل در زیر مجموعه هر مجتمع شکل می گیرد اینها در کجای تدبیر و تفکر اقتصاد دولتی می گنجد؟
کشور قطر در سال ۲۰۱۳معادل ۵۰میلیارد دلار بیشتر از ما از پارس جنوبی درآمد کسب کرده است چطور باید جواب آیندگان و تاریخ را بدهیم؟
دولت مدعی است که خودش می خواهد سرمایه گذاری و توسعه انجام بدهد؟
این یک اشتباه بزرگ است، اگر دولت می توانست واحد بسازد و تکمیل کند چرا طرحهای نیمه تمام قبلی را فروخت، دولت باید مالیات بگیرد نه اینکه شرکت داری کند.
الان در کشور ما جای یک قطب خصوصی پتروشیمی به شدت خالی است و لازم است دولت خود را از موضوع تصدی گری کنار بکشد.
*جناب سردار دقیقی شما مشارکتهای با خارجیها در ساخت مجتمع های مثل آریا ساسول داشتید الان هم گفته می شود که خارجیها برای سرمایه گذاری می آیند .نظر شما چیست؟
در دنیا پول زیاد است اونها دنبال جای هستند که بتوانند با نرخ بازده معقول و متناسب و با ریسک پایین به بازدهی برسند اگر یک مقدار امنیت سرمایه گذاری ایجاد شود قطعا می آیند. متاسفانه البته یک تعدادی از مسئولین ما در داخل کشور از سرمایه گذاری خارجی می ترسیم در حالی که اون کسی باید بترسد که از خارج می آید و اینجا پولش را زمین می گذارد.
من به عنوان یک بچه انقلاب هرکس که الان بیاید در این کشور و سرمایه گذاری کند و یک شغل ایجاد کند دستش را می بوسم. اما تصور دولت از سرمایه گذاری غیرمنطقی است و به این معنی تلقی شود که یک عده بیایند دارایی هایشان را به دولت بدهند، دولت هم برود سرمایه گذاری کند این مساله جواب نمی دهد.این تفکر دولتی است این تفکر به نتیجه نمی رسد.ما باید کاری کنیم که سرمایه گذاری خارجی بیاید با بخش خصوصی ما شریک شود و کار کنند و نترسیم که فعالان بخش خصوصی هم پولدار بشوند. دولت باید بخش خصوصی را فعال کند، نه اینکه به عنوان مهمترین مانع در رشد و اعتلای اقتصاد مردمی ایفای نقش کند!
*می بینیم که یک بد بینی به سرمایه گذاران خصوصی در وزارت نفت وجود دارد با این باید چه کار کنیم؟
یک الگوی غلط سرمایه گذاری و خصوصی پروری در قبل انقلاب داشتیم که نظام طاغوت به افراد وابسته به خودش پرو بال می داد و عناصری که با منافع مردم ما در ارتباط نبودند، نظیر بهایی ها را رشد می داد.الان هم بعد از انقلاب دوباره داریم همان اشتباه را می کنیم و خلاصه می شویم در یک سری افرادی که وابسته به برخی گروه های مذهبی هستند و در قالب بخش خصوصی حرکت می کنند. این اشتباه است این همه مردم انقلابی، متدین وجود دارند و اینها باید به عنوان بخش خصوصی حمایت شوند باید بخش خصوصی واقعی و گسترده در کشور شکل بگیرد همه مردم مشارکت کنند اینکه فکر کنیم دولت یا افراد خاصی سرمایه گذار هستند این بدترین سمی است که به جان اقتصاد می اندازیم متاسفانه ما داریم پروژه شمشادها را در اقتصاد اجرا می کنیم که اگر کسی سرش بلند شود باید آن را قطع کنیم، این تفکر را باید درست کنیم و اجازه بدهیم افراد سرمایه گذاری کنند و سالم رشد کنند حتی اگر خیلی بلند قد شوند.
ما اگر از پولدار شدن مردم بترسیم، هیچ وقت توسعه پیدا نمی کنیم.
دولت باید مدیریت کلان انجام دهد و از بالا کارها را هدایت کند ما با ایجاد انجمن کارفرمایان صنعت پتروشیمی دنبال این بودیم که این انجمن نماینده سرمایه گذاران باشد و مالکیت واحد و متمرکز دربهبود این صنعت را برعهده بگیرد.
*شما در گذشته سرمایه گذاری های موفقی را در پتروشیمی و پالایشگاهها کردید پالایشگاههای تبریز و شیراز را خریدید و سود ده کردید امروز وضع پالایشگاه ها را می بنید که به دلیل سیاستهای وزارت نفت زیان ده شده اند فکر می کردید ایده های شما اینجوری شوند؟
ما پالایشگاه تبریز را زمانی گرفتیم که زیان ده بود قبل از آن حتی وقتی گاز نیم سنت بود و مجتمع ها دولتی بودند پتروشیمی ها هم زیان ده بودند ولی با خصوصی سازی سود آور شدند، اما سیاست های وزارت نفت همه آنها را دوباره زیاد ده خواهد کرد چون دولت در عمل اعتقادی به بخش خصوصی ندارد.
یک بحثی هم هست در همه دنیا صندوقهای بازنشستگی موتور توسعه ملی هستند چون اینها به خاک و سرزمین وصل هستند شرکت خصوصی یا فرد حقیقی نیستند که بروند یا منحل شوند.دولت می تواند دارایی های خود را به صندوق ها بفروشد و صندوق ها سپس آن را به بورس می آورند،ما پتروشیمی مارون را گرفتیم و بعد آن را آوردیم در بورس، پتروشیمی پارس را خریدیم و بعد آن را بردیم به بورس و مردم آن را خریدند و در واقع صندوق بازنشستگی نقش واسطه بین دولت و مردم را برعهده گرفت.
ما صدها میلیارد تومان صرف ساخت و توسعه صنعت پتروشیمی در این کشور کردیم در روزگار تحریم نفت، ما با فروش محصولات پتروشیمی تعادل بازار را حفظ کردیم آنوقت به ما می گویند"خصولتی"این واژه زشت واقعا نشان می دهد که افرادی در این کشور چقدر با کارکردهای صندوقهای بازنشستگی بیگانه هستند.
صندوقهای بازنشستگی موتور رونق و توسعه در اقتصاد ملی هستند و می توانند در خروج اقتصاد از رکود و سرمایه گذاری در زیرساخت ها و در پروژه های های دراز مدت فعال باشند. صندوق های بازنشستگی کشوری و لشکری و صندوق تامین اجتمای تقریبا اکثر سرمایه گذاری ها را انجام دادند، رکود کنونی اقتصاد برای این است که هر دو آنها از کار افتاده اند و دولت خودش مدعی سرمایه گذاری، اشتغال و توسعه شده است.اگر صندوقهای بازنشستگی و سایر نهادهای حقیقی و حقوقی فعال نشود کاری انجام نخواهد شد.
شما نگاه کنید آقای دکتر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه می گوید: ما بودجه عمرانی را ۲۰۰ درصد اضافه کرده ایم مثلا ۵هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی داده ایم آیا با این رقمها می شود رشد ۸درصدی ادعایی را محقق کرد؟
دولت قادر به سرمایه گذاری نیست، نباید هم وارد این کار شود سرمایه گذاری کار بخش خصوصی و عمومی نظیر صندوقها هستند دولت باید از اینها حمایت کند. اتحادیه اروپا اخیرا آمده و صندوق های سرمایه گذاری و بازنشستگی را جمع کرده و از آنها می خواهد که برای بیکاری و خروج از رکود، سرمایه گذاری در زیرساخت ها انجام دهند. این صندوق ها سرمایه گذاری دراز مدت را مدنظر قرار می دهند چون تعهدات آنها دراز مدت است.
ولی متاسفانه در کشور ما به نقش مهم این صندو ق ها کم لطفی می شود و دولت می خواهد متولی سرمایه گذاری شود که صدالبته چنین توانی نخواهد داشت و فقط به کار مانع تراشی در مسیر رشد و توسعه ملی دامن خواهد زد.
*ما نامه ۴وزیر را اخیرا شاهد بود و واکنشها نسبت به نامه را، نظر شما در این باره چیست؟
من فقط بعد اقتصادی آن را می گویم وقتی بورس ۲۰۰هزار میلیارد تومان زیان می کند و مردم نادیده گرفته می شوند، چه اتقاقی می افتد؟ وزیری که می گوید بورس به من چه و قیمت خوراک را بالا می برد چه می خواهد؟شما بدانید این وضعیت اگر ادامه پیدا کند یک بحران و تهدید امنیت ملی است لذا می بنید که وزیر دفاع هم آن را امضا می کند، وزیر دفاع نمی تواند بگوید امنیت ملی به من ارتباطی ندارد، این حمایت از بازار سرمایه و صنایع آن لازم است با همین صنایع و شرکتها بود که ما تحریم را پشت سر گذاشتم اما الان یک عده عداوت دارند با این شرکتها.وقتی شما سرمایه مردم را در بورس از میان بردید کسی نمی آید سرمایه گذاری کند.
ما در صنعت پتروشیمی مزیت داریم باید گازی که قطر دارد از حوزه مشترک پارس جنوبی می برد یا در حال سوختن است را به درآمد و دارایی ملی تبدیل کنیم مگر چند درصد گاز الان به پتروشیمی داده می شود به ۵درصد گاز مصرفی دارد خوراک پتروشیمی می شود.متاسفم بگویم اگر کسی می خواست صنعت پتروشیمی را در ایران نابود کند به این خوبی که وزارت نفت در این چندساله انجام داده نمی توانست انجام بدهد. در حالی که قطر فازهای ۷۵ را در پارس جنوبی اجرا می کند، چرا ما باید درگیر فاز ۱۲ و غیره باشیم که آن هم به همت بچه های متدین انقلابی است. دولت باید دهها مشوق واقعی برای سرمایه گذاران بخش خصوصی فراهم کند تا بتوانند گام های بلندی در توسعه این کشور بردارند.
ما بزرگترین منابع نفت و گاز دنیار را در اختیار داریم، بهترین نیروهای فنی و تخصصی و مدیریتی را هم داریم، شایسته نیست که این چنین گرفتار بیکاری و ناکارآمدی باشیم. دولت بهتر است به جای گرفتن گریبان واحدهای پتروشیمی تازه خصوصی شده و انتقام گرفتن از آنها، بیاید با آنها مذاکره کند و آنها را متقاعد کند که در صنایع تکمیلی پتروشیمی سرمایه گذاری کنند و فکری به حال جوانان مستعد، تحصیل کرده ولی بیکار این سرزمین بکند.
و خلاصه کلام اینکه باید تفکرات اقتصاد دولتی که همان سوسیالیزم قدیمی و سنتی است، به کنار برود و منویات رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در قالب اقتصادی مقاومتی در عمل پیاده شود.
