سقوط ارزش پول ایران توانایی تقویت صادرات پتروشیمی را ندارد

پتروتحلیل- انتظار نمی‌رود که بازارهای پتروشیمی ایران از افت ارزش اخیر ریال، سیری صعودی به خود بگیرند زیرا اکثر محموله‌ها تحت قراردادهای مدت‌دار به بازار اصلی این کشور یعنی چین روانه می شوند؛ کاهش ارزش ریال پس از گمانه زنی ها در مورد افزایش تحریم‌ها از سوی آمریکا آغاز شد.

به گزارش «پتروتحلیل»، قیمت ارزش ریال ایران در مقابل دلار آمریکا در بازارهای رسمی و آزاد در روز 9 آوریل با رقم 42000 ریال تک‌نرخی شد تا از افت بیشتر ارزش ریال جلوگیری شود؛ این اتفاق به دنبال افت 20 درصدی ارزش ریال در طی دو هفته از اواخر مارس رقم خورد.

آمریکا تحت ریاست دونالد ترامپ، تهدید کرد که از توافق هسته‌ای بین ایران و شش ابرقدرت دیگر خارج شود. ترامپ 12 می را برای اعلام تصمیم نهایی آمریکا اعلام کرد.

تک‌نرخی شدن نمایانگر افت ارزش 14 درصدی ریال نسبت به نرخ رسمی 37000 ریال در مقابل 1 دلار است؛ اما این نرخ 30 درصد از نرخ 60000 ریالی قبلی در بازار مناسب‌تر است.

به گفته رسانه‌های داخلی، بانک مرکزی ایران روز 10 آوریل را برای دریافت حداکثر 10000 یورو برای شهروندان خود مشخص کرد.

افت ارزش ریال به‌طور منطقی باید این اجازه را به ایران بدهد تا قیمت‌های مناسب‌تری را برای محموله‌های پتروشیمی صادراتی خود اعلام کنند، که شامل متانول و پلی‌اتیلن می‌شود، اما مسائلی وجود دارد که از افزایش تجارت با بازارهای اصلی ایران جلوگیری می‌کند، که بحث تحریم‌های بین‌المللی مربوط به مسائل پرداختی و همین طور حمل و نقل محموله‌های که وارد یا از کشور خارج می‌شوند، بخشی از آن است.

یکی از منابع تولیدکننده ایرانی گفت: «این امر به این معنی است که فروش‌های ما بیشتر می‌شود زیرا صادرات ما ارزان‌تر و قیمت‌های ما برای خریداران مناسب‌تر خواهد بود. ما از تسهیلات بانکی که چین در اختیار ما قرار داده است استفاده می‌کنیم و تراکنش‌های ما از طریق یورو یا دلار (آمریکا) صورت می‌گیرد.»

ایران چین را به‌عنوان بازار اصلی برای صادرات پلی‌اتیلن به‌حساب می آورد. در سال 2017، محموله‌های ایران، 17 درصد از مجموع پلی‌اتیلن وارداتی به چین بود.

انتظار نمی‌رود حجم صادرات ایران به چین افزایش قابل‌توجهی داشته باشد زیرا محموله‌ها تحت قراردادهای بلندمدت هستند و به‌صورت نقدی نیستند.

منابع بازار گفتند، عرضه‌کنندگان برای اینکه فرمول‌های قیمت‌گذاری خود را به‌سرعت با تغییرات به وجود آمده در نرخ ریال تطبیق دهند، دشواری‌هایی خواهند داشت.

ایران همچنین گهگاه به ویتنام پلی‌اتیلن صادر می‌کند اما حجم کلی آن در مقایسه با حجم کلی واردات به بازارهای جنوب شرقی آسیا اندک است؛ بازار جنوب شرق آسیا عرضه‌کنندگان ثابتی از آسیا و خاورمیانه دارد از جمله عربستان صعودی.

در پایان سال مالی در مارس 2018، صادرات پلی‌اتیلن ایران به هند در رقم 57707 تن قرار گرفت، که درمجموع 4/6 درصد از کل واردات پلیمر در کشورهای جنوب آسیا را تشکیل می‌دهد.

معاملات با هند به‌صورت نقدی انجام می‌شود و باید نسبت به نوسانات نرخ ارز خارجی ایران تأثیرپذیری بیشتری داشته باشد.

اما اتکای هند به واردات در طی دو سال گذشته به دلیل افزایش ظرفیت تولید داخلی کاهش ‌یافته است.

از سوی دیگر، عرضه‌کنندگان ایرانی از سه‌ماهه سوم 2017 محموله‌های خود را از هند به‌سوی چین هدایت کردند تا عرضه بیشتری به چین داشته باشند، زیرا با توجه به افزایش قیمت‌ها سود حاصل شده از این بازار بیشتر بود.

قراردادهای پلی‌اتیلن وارداتی از ایران در هند معمولاً به‌صورت نقدی منعقد می شوند.

قیمت های قابل توافق برای آن‌ها 40 تا 50 دلار در هر تن پایین‌تر از قیمت های محموله‌های منطقه شواری همکاری خلیج‌فارس است که محموله‌هایشان به‌صورت ال سی 90 روزه خریداری می‌شود. بحث پرداخت پول پیش از موعد تحویل، تأثیرات منفی بر واردات پلی‌اتیلن ایرانی در هند دارد.

منابع بازار گفتند، در ایران، به دلیل تعطیلی‌های برنامه‌ریزی‌شده واحدهای پلی‌اتیلن در ماه‌های آوریل و می، عرضه کاهش یافته، و عرضه محموله‌های نقدی نیز محدود می شود.

در بخش متانول، میزان صادرات ایران به چین قابل‌ملاحظه است. طبق داده‌های رسمی، سال قبل، 2/52 میلیون تن متانول صادراتی از ایران، 31 درصد از کل واردات 8/14 میلیون تنی چین را تشکیل داد.  

منابع بازار گفتند، تولیدکنندگان ایرانی متانول در حال حاضر میزان صادرات به چین را افزایش داده‌اند که جایی برای افزایش محموله‌های صادراتی باقی نمی‌گذارد.

یکی از تولیدکنندگان ایرانی ملامین گفت که کاهش ارزش ریال تأثیری بر قیمت‌گذاری محموله‌های صادراتی به هند و ترکیه که بر اساس دلار هستند نداشته است زیرا قیمت‌ها  در بخش گسترده‌تری در بازارهای جهانی تطبیق پیدا می‌کنند.

یکی از تولیدکنندگان گفت، با این وجود کاهش ارزش ریال می‌تواند، باعث افزایش قیمت‌های ملامین داخلی شود.

یکی دیگر از تولیدکنندگان پتروشیمی ایرانی گفت: «این تأثیرات بیشتر در خرید مواد خام جلوه می‌کند» و اضافه کرد که افت بهای ریال «می‌تواند فروش بازار داخلی را تحت تأثیر قرار دهد.»

تحریم‌های بین‌المللی در سال 2016 بعد از توافق هسته‌ای بین ایران و 6 کشور ابرقدرت برداشته شد، که منتج به کاهش توسعه برنامه هسته‌ای ایران شد.