بررسی معاملات پتروشیمی های بورسی در مجمع تشخیص مصلحت نظام

پتروتحلیل- صبح امروز جلسه ای با حضور فعالان صنعت پتروشیمی در دفتر معاونت پژوهش های حقوقی مجمع تشخیص مصلحت نظام به منظور بررسی معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران برگزار شد که حاضران هر یک نظرهای خود در این زمینه را اعلام کردند.

به گزارش «پتروتحلیل» ، این جلسه با حضور فعالان صنعت پتروشیمی از جمله انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی، تشکل های مصرف کننده پایین دستی، مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و مدیران شرکت بورس کالای ایران برگزار شد.

حسین ابوئی مهریزی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در ابتدای این نشست گفت: امروز کشور ما دارای میادین مشترک نفتی با سایر کشورهاست که برای استخراج مناسب از این میادین به منابع مالی نیاز داریم.

معاون وزیر صنعت با بیان اینکه با توجه به شرایط به وجود آمده بین المللی، باید از سرمایه گذاری های خارجی استفاده کنیم، افزود: امروز که دروازه های بازارهای ایران به روی سرمایه گذاران خارجی باز شده است، آنها از نرخ ارز و مکانیزم پوشش آن می پرسند که باید برای پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز هر چه سریعتر اقدام کرد.

ابوئی مهریزی با اشاره به اینکه بورس کالا مکانی است که با قیمت گذاری محصولات و ارائه خدمات، هزینه مبادلات را کاهش می دهد، گفت: مبادلات محصولات نفتی و پتروشیمی همواره با ساختاری رانتی و غیرشفاف همراه بوده است و در این زمینه باید منافع ملی دیده شود نه منافع عده ای خاص؛ به طوریکه باید با تقویت نظام مبتنی بر بازار، رانت و عدم شفافیت را به حداقل برسانیم که در این همین راستا دستورات دولتی در روند معاملات بورس کالا باید کاهش یابد تا این بورس با کارایی حداکثری در اقتصاد ملی پیش رود.

لزوم نظارت بر بازار پتروشیمی

در ادامه این نشست، حامد سلطانی نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به ساختار غیرشفاف و ناکارای عرضه محصولات پتروشیمی قبل از عرضه آن در بورس کالا گفت: با عرضه این محصولات در بورس کالا به سمت یک ساختار شفاف و نظارت پذیر و کشف قیمت بر مبنای عرضه و تقاضا حرکت کرده ایم.

وی افزود: از آنجا که بخش عمده ای از محصولات پتروشیمی توسط تولید کنندگان انگشت شمار تولید می شود، نیازمند نظارت بر نحوه عرضه و قیمت گذاری است تا امکان جهت دهی به روند معاملات و قیمت های این محصولات استراتژیک وجود نداشته باشد.

نصرالله رضا زاده رییس اتحادیه صنایع پایین دستی پتروشیمی نیز با اشاره به اثرات مثبت عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا، ضمن ارائه آماری از افزایش تولید محصولات پتروشیمی ناشی از ساختار قیمت گذاری موثر در بورس کالا گفت: دخالت های وزارت صنعت باعث به هم خوردن تعادلات در عرضه و تقاضا شده است.

بهروز خدارحمی، دبیر کانون نهادهای سرمایه گذاری نیز در ادامه این نشست گفت: بورس کالا، محل شفافیت است و کلیه روند معاملات کالاهای مختلف در این بازار قابل رصد و پیگیری است.

وی افزود: در اقتصاد ما بسیاری از فعالیت های اقتصادی در ساختار غیرشفاف رشد یافته اند که این عدم شفافیت با استفاده از پتانسیل های بورس، قابلیت شفاف سازی دارند.

خدارحمی تصریح کرد: بورس کالا از جهت قیمت گذاری و کشف قیمت، هم اکنون نقش مراجع قیمتی دنیا که به صورت روزانه در سطح جهانی کشف قیمت می کنند را در داخل ایران ایفا می نماید که باید قدر این شفافیت آماری را دانست.

همچنین محمد مروج حسینی، رئیس انجمن صنایع نساجی ایران اعلام کرد: ماده مصرفی صنایع نساجی توسط تولید کنندگان محدودی تولید و عرضه می شود و برای نظارت بر روند و حمایت از واحدهای تولیدی، باید از ساختار قیمت گذاری شفاف بورس کالا حمایت شود.

بورس می تواند مرجعی بین المللی شود

بیوک آقا صحاف امین، عضو انجمن صنایع پلیمری ایران ضمن ابراز تاسف از ادامه دار شدن پیگیری خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا گفت: آمارها نشان می دهد عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا، باعث تقویت تولید شده است به طوریکه سرمایه گذاران داخلی بر مبنای عرضه محصولات پتروشمی در بورس برنامه ریزی کرده اند و واحدهای تولیدی ایجاد کرده اند.

وی با بیان اینکه مخالف خارج شدن معاملات پتروشیمی ها از بورس هستم گفت: رانت در صنعت پتروشیمی وجود دارد و در این بین باید با اصلاحاتی در روند معاملات بورس کالا، ساختار این بازار شفاف را حفظ کنیم. همچنین رابطه بین فروشنده و خریداران در بورس باید تقویت شود تا بتوانیم شرایط رقابتی محصولات را تقویت کنیم.

صحاف امین با اشاره به اینکه فقط ۴۰ درصد خریداران سایت بهین یاب، ظرفیت و تولید واقعی دارند و این سامانه که متعلق به وزارت صنعت است، باید اصلاح شود، گفت: امروز باید در جهت افزایش صادرات نیز حرکت کنیم که می توان در بورس کالا، ساز و کارهایی برای تسهیل در صادرات ایجاد شود.

به گفته عضو انجمن صنایع پلیمری ایران، تعاونی های پایین دستی که از بورس خرید می کنند نقش موثری در ساماندهی بازار داشته اند که این روند باید ادامه یابد.

صحاف امین در پایان تاکید کرد: ما در زنجیره تولید محصولات، باید کل فعالان زنجیره را ببینیم به طوریکه عرضه محصولات در بورس علاوه بر مزایای ذکر شده، باعث ایجاد شفافیت مالیاتی نیز می شود که در این زمینه به وزیر محترم صنعت اعلام کرده ایم که اگر معاملات پتروشیمی ها از بورس کالا بیرون برود، بازار به دست دلالان می افتد؛ گفتنی است ما میتوانیم ساختار بورس را تبدیل به یک مرجع بین المللی کنیم نه آنکه آن را تضعیف کنیم.

اجماع بر تقویت بورس کالا

رضا محتشمی پور، رئیس دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی از دیگر سخنرانان این نشست بود.

وی گفت: بازار پتروشیمی بازار تعامل بخش دولتی و بخش خصوصی است که در رابطه با عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا، اجماع در دولت و سیاستگزاران این امر وجود دارد.

رئیس دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی افزود: در زنجیره محصولات پتروشیمی در صنایع پایین دستی ظرفیت خوبی وجود دارد، اما بعضا در تهیه خوراک مشکل داریم که باید حل شود؛ برای مثال عدم تحویل گاز به تنها تولید کننده جوش شیرین باعث تعطیلی این واحد شده یا فشار بر مصرف گاز باعث کاهش تولید محصولات پلی پروپیلن می شود.

سهامداران پتروشیمی، مدافع بورس کالا

امیرحسین ارضا، معاون سرمایه گذاری غدیر نیز گفت: شفافیت، ایجاد دسترسی و کشف قیمت سه رکت اصلی بورس کالای ایران به شمار می رود که سرمایه گذاری غدیر به عنوان سهامدار شرکت های پتروشیمی مدافع عرضه محصولات در بورس کالا هستیم.

وی به توسعه ابزارهای مالی در بورس کالا اشاره کرد و گفت: مبحث پوشش ریسک و تامین مالی از کارکردهای بورس کالاست که در قالب ابزارهای مالی تحقق می یابد ما اگر در بازار فیزیکی محصولات را نداشته باشند، نمیتوانیم ساختار بازاری مبتنی بر پوشش ریسک و تامین مالی را فراهم کنیم.

به گفته ارضا، بورس کالا یک نرم جهانی است و عرضه محصولات در بورس به دلیل وجود مزیت های فراوان باید تقویت شود.

در ادامه محمدرضا کلامی بجستان، مدیرکل امور اقتصادی و سیاست های تجاری وزارت صنعت گفت: ما در دولت موظف هستیم از نظر بخش خصوصی استفاده کرده و از قاچاق جلوگیری کنیم. تا دی ماه سال ۹۴ حدود ۳۸ میلیون تن محصول تولید شده است که ۵۰ درصد در داخل و ۵۰ درصد صادرات شده است؛ در این بین آزادسازی مبنای نرخ گذاری محصولات از ارز مبادله ای به نرخ ارز آزاد، باعث کاهش رانت در بازار پتروشیمی شده است.

وی گفت: در مبحث استفاده از ظرفیت های بورس کالا، وزارت صنعت به دنبال خارج کردن محصولات از بورس نیست. مجتمع های تولیدی باید بتوانند برنامه ریزی تولید کنند و بتوانند به گونه های مختلف محصولات خود را بفروشند و تصمیم بگیرند که صادرات کنند.

فرازد هیبتی از کارگزاران بورس کالا نیز در خصوص مباحث مطرح شده اعلام کرد: ساختار گذشته مبادلات محصولات پتروشیمی بسیار ناکارآمد بود که امروز عمده آن مشکلات در بورس کالا حل شده است.

وی افزود: ارتباط بین خریدار و فروشنده در بورس کالا وجود دارد و ساختار های قیمت گذاری برمبنای پرمیوم و قراردادهای بلند مدت هم در بورس فراهم است؛ پیشنهاد ما این است که بورس کالا به حوزه قیمت گذاری گاز هم وارد شود.

همایون دارابی از کارشناسان بازار سرمایه نیز در این نشست گفت: دولت باید منافع بخش خصوصی و خود را در تعیین قیمت ها در نظر بگیرد، پیشنهاد این است که بورس های کالایی نقش رگلاتوری در تنظیم روابط بین بخش خصوصی و دولتی داشته باشند و کالاها و مواد خام در بورس ها عرضه و معامله شود.

وی اظهار کرد: رتبه فساد اداری ما از ۱۳۷ در دنیا ۱۳۵ است و ورود کالاها به بورس می تواند این وضعیت را بهبود بخشد؛ چراکه فعالیت ها در بورس کالا براساس قوانین و ضوابط مشخص و به صورت کاملا شفاف انجام می شود.

قاسم محسنی، عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار نیز با دفاع از عملکرد بورس کالا در سال های اخیر، گفت: ساز و کار و استفاده از قراردادهای فیوچرز در بورس کالا، روی کالاهای اصلی پتروشیمی به زودی راه اندازی و توسعه می یابد که این اقدام ریسک در این صنعت را کاهش می دهد.

در پایان این جلسه نیز مسعود میرزایی برزی مدیرعامل اتحادیه صنایع پایین دستی پتروشیمی با اعلام اینکه عمده اتحادیه ها در این صنعت در سایه عرضه محصولات در بورس کالا شکل گرفته اند گفت: اگر اشکالی در روند معاملات بورس کالا وجود دارد، اصلاح شود نه اینکه ساختار این بورس با مزیت های فراوانی که برای صنعت پتروشیمی دارد را زیرسوال ببریم.