دخالت‌های دولتی در صنعت پتروشیمی

حمید حسینی*- در دو دهه گذشته، تلاش‌های بسیاری در صنعت پتروشیمی کشور صورت گرفته تا به شرایط امروز برسد و برای چیزی بالای ۵۰ میلیون تن محصولات پتروشیمی ظرفیت‌ سازی صورت گرفته است. عمده محصولاتی که اخیرا توسعه‌ یافته، محصولاتی هستند که پایه خوراک مصرفی آن‌ها برخلاف پتروشیمی‌های اراک و شیراز که مایعات بود، گاز است. سرمایه‌گذاری صورت گرفته سبب شده است تا به تولید کل ۴۲ میلیون تن دست یابیم.

بخشی از این تولید میان واحد‌های پتروشیمی توزیع می‌شود و آنچه نهایی می‌شود ۲۷میلیون تن است. ۱۸ تا ۲۰میلیون تن از این میزان، سالانه صادر و هشت‌میلیون تن هم در داخل کشور توزیع می‌شود. ارزش این میزان صادرات، سالانه حدود ۱۵‌میلیارد دلار است و با محاسبه ۱۰میلیون دلار صادرات میعانات گازی، ۲۵میلیارد دلار از صادرات کشور را تشکیل می‌دهد، عمده محصولات پتروشیمی که در بازارهای جهانی مشتری دارد. نگارنده به عنوان یک کارشناس صنعت پتروشیمی خیلی نگران افزایش قیمت نیستم به شرطی که دولت، عرضه به بازار داخلی و صادرات را در اختیار همین بخش قرار دهد.

در قانون هدفمندی، قرار بود قیمت خوراک گاز و مایعات براساس یک فرمول محاسبه شود که ۶۵‌درصد بهای فوب خلیج‌فارس، مبنای آن بود. شرکت گاز هیچ‌گاه این قیمت را محاسبه نکرد، اما قیمت ۷۰ تومان برای هر مترمکعب را به پالایشگاه‌ها ابلاغ کرد که نسبت به قبل از هدفمندی، ۵۰۰‌درصد رشد داشت. با این حال پالایشگاه‌هایی که با گاز کار می‌کردند به دلیل سود بهتر به نسبت آن‌هایی که با مایعات کار می‌کردند، اعتراض نکردند و این قیمت را پذیرفتند. حالا قرار است این ۷۰ تومان براساس قیمت گاز خلیج‌فارس حساب شود. می‌گویند ۶۵‌درصد این بها، پنج سنت است که در دلار ۱۲۲۶ ضرب می‌شود و حالا می‌خواهند در دلار مبادله‌ای ۲۵۰۰ تومان ضرب کنند.